Als je beste vriend een jihadist wordt: 'Ik denk dat-ie zichzelf heeft opgeblazen'

Vanaf groep 3 van de basisschool waren ze onafscheidelijk. Tot de één besloot om als jihadist naar Syrië te vertrekken. "Ik heb vaak gedacht: hoe zou het zijn geweest als ik met hem mee was gegaan?"

We spreken af in de McDonald's op het station van Arnhem. Aldin (22 jaar, niet zijn echte naam red.) komt net uit school. Hij volgt een opleiding voor juridisch medewerker. Vanavond gaat hij met zijn vrouw naar het ziekenhuis voor een echo, zegt hij, een beker Coca-Cola in zijn hand. "Een van mijn toekomstige kinderen gaat Marouane heten", lacht Aldin.

Marouane is de voornaam van zijn beste vriend. Of was, dat is waarschijnlijker, want Aldin is ervan overtuigd dat hij dood is.

Als een broertje

Ze zaten bij elkaar in de klas en woonden in dezelfde buurt in Arnhem-Zuid. "Marouane was kind aan huis. Hij is als een broertje voor mij, mijn ouders zien hem als hun zoon", vertelt Aldin. Ze waren ook boos en verdrietig toen hij had besloten naar Syrië te gaan.

De jongens speelden samen op de Playstation, aten pizza, praatten over meisjes en luisterden naar muziek. En kattenkwaad, tuurlijk, steentjes gooien en belletje trekken. "De juf was niet altijd blij met ons", zegt Aldin. Marouane bleef vaak bij Aldin slapen, klopte soms midden in de nacht aan. "Natuurlijk was hij dan welkom."

© Aangeboden door RTL Nederland

Marouane en Aldin in hun wijk in Arnhem

Als Aldin en zijn vriendjes soms verder gingen dan kattenkwaad, greep juist Marouane in. "Hij had een groot rechtvaardigheidsgevoel. De Marouane die ik sprak toen hij later in Syrië zat, was dezelfde Marouane die ik als kind kende. Lief. Met humor. Hart van goud. Voor iedereen klaarstaan. Hij deed dingen om andere mensen blij te maken."

Aldin noemt hem 'de meest Nederlandse buitenlander' die hij heeft gekend. "Hij was rapper in Nederland, zong commerciële liedjes in het Nederlands. Hij hield ook van Marco Borsato, André Hazes en Ali B."

Rappen was alles

Aldin heeft het over dezelfde jongen die later op foto's opdook met een kalasjnikov en die door de Nederlandse justitie wordt verdacht van de meest gruwelijke zaken zoals onthoofding en lidmaatschap van een terreurorganisatie.

"In zijn jeugd in Nederland deed hij wel dingen die niet mogen, maar veel verder dan spijbelen, ging dat niet. Hij was de hele dag met muziek bezig. Rappen was alles voor hem. Hij was ervan overtuigd dat hij met muziek maken succesvol ging worden. Dat hij school niet nodig had."

© Aangeboden door RTL Nederland

Marouane B. met zijn rapvrienden

Vertrek naar Syrië

Net toen Marouane met rappen een beetje geld begon te verdienen en hij wat bekender werd, vertrok hij naar Syrië. Dat was in 2013, een jaar voordat IS het kalifaat uitriep.

Aldin zat op het moment dat Marouane uitreisde in de gevangenis. Hij had een overval gepleegd, waar Marouane hem nog van had willen weerhouden. "Kom we gaan naar huis, zei hij toen. Je moet het niet doen." Maar Aldin deed het toch. "Ik wilde geld om mooie kleren te kopen." Hij werd gepakt en kreeg een celstraf.

Op dagen dat Aldin verlof kreeg, bleef hij Marouane zien. Ze praatten nog steeds veel over muziek en meisjes, maar ook over het geloof. "Twee maanden voordat hij naar Syrië ging, vertelde hij dat hij zou vertrekken. Hij had mij en mijn familie een mail gestuurd waarin hij afscheid nam. Toen belde ik hem en spraken we een beetje in codetaal: 'Dus je gaat op vakantie'."

© Aangeboden door RTL NederlandVolgens Aldin was zijn vriend ervan overtuigd dat hij in Syrië het verschil kon maken. "Ik was toen echt trots op hem. In die fase was het ook niet gek om uit te reizen. Ik weet zeker dat zijn bedoelingen goed waren."

Aan het begin was het allemaal nog best onschuldig, herinnert Aldin zich. "Dan zat hij in een dorp met maar één telefooncel. Hij vertelde over het dagelijks leven. Dat hij straks naar de bakker ging en daarna naar het internetcafé. Het leek of hij aan het backpacken was, niet dat hij in een oorlogsgebied zat. Ik kreeg foto's vanuit verschillende dorpen en steden. Ik stuurde hem soms de laatste rapmuziek, al mocht hij daar eigenlijk niet naar luisteren."

Vreselijk voor kinderen

Marouane heeft vaak aangegeven dat hij mensen wilde helpen, dat hij de bevolking met de islam wilde bevrijden. Maar al snel werd het meevechten in een gruwelijke oorlog. "Ik denk dat hij liever geen wapen had gedragen. Hij was ervan overtuigd dat het om een heilige strijd ging. Later kwamen pas de gruwelen naar voren, zoals die onthoofdingen."

Marouane maakte dat van dichtbij mee. Aldin: "De bommen en kogels vlogen om zijn oren. Ook was hij getuige van onthoofdingen. Toen ik nog in de cel zat, schreef hij een keer dat hij graag een weekje met me zou willen ruilen. Het was de hel op aarde, zoals hij het beschreef. Ik zei dan: 'Kom terug man', maar hij vond dat hij dat niet kon maken tegenover de mensen daar."

Of zijn vriend erge dingen heeft gedaan of moest doen, weet hij niet. "Alle contact tussen ons werd afgeluisterd of meegelezen, dus hij vertelde niet alles. Maar als hij wel open kon zijn, had hij alles tegen me gezegd."

Marouane vertelde hem wel dat het een vreselijke omgeving voor kinderen is. "Als de man op het slagveld is, worden hun vrouwen en kinderen ontvoerd of gedood door de tegenstanders. Ik zou het verschrikkelijk vinden als ik aan het vechten zou zijn, en mijn gezin wordt ontvoerd. Het is daar gewoon niet veilig."

© Aangeboden door RTL Nederland

Marouane in zijn begintijd in Syrië

Achterna reizen

Het had niet veel gescheeld of Aldin was ook in Syrië geweest. "De mensen in mijn omgeving zeggen: als jij op dat moment niet vast had gezeten, was je met hem meegegaan. Dan was ik nu misschien wel dood geweest. Toen ik vrijkwam, heb ik overwogen om mijn broeder achterna te reizen. Om hem te helpen. Ik heb hem vaak gevraagd hoe het daar is en of ik kon gaan."

Toch vertrok hij niet. "Ik twijfelde, ik wist er niet genoeg van. Ik kon er niet achterkomen wat en wie nou eigenlijk goed of slecht waren daar." Aldin hield wel nauw contact met zijn vriend die vocht in een verre oorlog.

Het gebeurde ook wel dat Marouane een paar maanden niets van zich liet horen. "Dan was hij naar het front. Altijd als ik me net weer zorgen begon te maken, kreeg ik een berichtje. Meestal midden in de nacht. 'Hé, hoe is het broer', schreef hij dan." Aldin hield altijd de hoop en de overtuiging dat hij het wel zou overleven.

Martelaarsoperatie

Nu is dat anders. Op 10 september moest Marouane naar het front om te vechten bij Deir ez-Zor in Syrië. Hij stuurde al zijn vrienden en familie berichten, die leken op een afscheid. "Ook aan mijn ouders", zegt Aldin. "Hij bedankte hen voor wat ze voor hem hadden gedaan. En meer lieve woorden."

Aan Aldin vertelde hij over zijn plannen om zichzelf op te blazen, een martelaarsoperatie. Marouane was gedesillusioneerd, had het gevoel dat hij niet had bereikt wat hij wilde omdat het leger van de Syrische president Bashar al-Assad aan de winnende hand was.

"Ik zei hem: 'broer doe normaal, doe dat niet.' Op zijn minst, kun je beter met de kalasjnikov gaan staan en neergeschoten worden. Dan kun je misschien nog overleven. Maar hij was er zeker van:  'Als ik mezelf opblaas, neem ik tenminste tien onderdrukkers (soldaten van Assad) mee', vertelde hij. Ik ben ervan overtuigd dat hij dat heeft gedaan. Door de woorden die hij gebruikte, het afscheid..."

© Aangeboden door RTL Nederland

Marouane vertrok op 10 september naar het front

Als hij inderdaad dood is, dan zou Aldin geïnformeerd worden door de groepering waarbij Marouane is aangesloten. "Ze hebben mijn nummer, maar ik geloof niet dat ze bellen. Het is daar veel te chaotisch. Het kan zijn dat ik helemaal nooit iets hoor." Die onzekerheid, vindt hij erg. "Elke keer als ik mijn Facebook check, denk ik: misschien is er bericht van Marouane. Ik weet wel dat hij waarschijnlijk dood is, maar toch. Er is nog een procentje hoop."

Chillen net als vroeger

Aldin kijkt voor zich uit. Even is het stil. Om ons heen lachen mensen, ze eten Big Macs en friet. Hij lijkt zich rechtstreeks tot zijn vriend te richten: "Aan de ene kant denk ik: je had niet moeten gaan broer, dan waren we nu samen aan het lachen. Dan had ik je straks de babyfoto's kunnen laten zien. Weer even chillen net als vroeger. Aan de andere kant: als dat echt jouw ideaal was, en je vond het het waard om voor te sterven, dan was dat jouw keus. Ik bid voor je."

Bewijs dat Marouane mensen heeft omgebracht en dat hij zelf dood is, hebben we niet, maar Aldin mist zijn vriend. "We waren elke dag samen. Ik was het gewend om hem om me heen te hebben. En het deed pijn dat hij niet als getuige bij mijn huwelijk was."

Het maakt hem verdrietig dat hij Marouane waarschijnlijk nooit zal kunnen begraven: "Dan kan ik een klein smeekgebed doen en vraag ik aan Allah om te vergeven wat hij fout heeft gedaan. Maar ik troost me met de gedachte dat de scheiding tussen Marouane en mij tijdelijk zal zijn. Ik geloof in het hiernamaals. We komen elkaar dus sowieso weer tegen."

Het laatste teken van leven van Marouane B.: 'Moeder, treur niet'

RTL Nieuws sprak diverse keren met de 22-jarige Marouane B, jihadnaam Abu Sumeiya al-Holandi en in Nederland bekend als de jihadrapper. Op 8 september voor het laatst. Dit was ook zijn laatste teken van leven:

© Aangeboden door RTL NederlandArnhemmer Marouane B. in Syrië

Waar ben je nu?

"Overmorgen, 10 september, zal ik deelnemen aan een groot offensief. De troepen van de tiran Assad zijn Deir ez-Zor genaderd. We zullen ons niet overgeven. Hij zal proberen het gebied te bezetten en de bevolking te onderdrukken maar dat zullen wij niet accepteren. We zullen vechten als leeuwen en onze levens geven voor de broeders en zusters in Syrië."

Het klinkt als een afscheid. Houd je er rekening mee dat je sterft?

"Ik verblijf in een oorlogsgebied, het risico is groot. Er bestaat een grote kans dat ik niet levend terugkeer, dat ik als martelaar zal sterven."

Hoe heb je je voorbereid op je (mogelijk) aanstaande dood?

"Ik heb contact gezocht met mijn familie en vrienden om ze te spreken. Elk gesprek dat ik voer met mijn geliefden is een afscheidsgesprek, waarin ik mijn woorden zorgvuldig uitkies, want elk moment kan mijn laatste moment zijn en elk woord kan mijn laatste woord zijn."

Heb je ergens spijt van?

"Ik heb spijt van de fouten die ik heb gemaakt naar Allah. Ik heb ook spijt van het gedrag dat ik vertoonde voor ik naar Syrië ging. Het doet me pijn dat ik met dit gedrag mijn ouders slapeloze nachten heb bezorgd."

Wat zou je verder tegen je moeder willen zeggen?

"Dat ze niet moet treuren om haar zoon die omwille van Allah martelaar is geworden, maar gelukkig moet zijn, want ik zal voor haar en mijn vader op de dag des oordeels getuigen."

Kun je uitleggen waarom je naar Syrië bent gegaan?

"Ik ben trots dat ik met mijn daden in Syrië kinderen, mannen en vrouwen blij heb kunnen maken. De steden waar wij kwamen, daar zijn we als bevrijders binnengehaald. Ik voel mij verbonden met de Syrische bevolking, want het zijn mijn broeders en zusters."

© Aangeboden door RTL Nederland

Marouane B. met kalasjnikov: "Ik moet mezelf kunnen verdedigen."

Als je het had kunnen terugdraaien, was je dan gegaan?

"Het is anders gelopen dan ik had gedacht. Ik had verwacht een verandering te kunnen zijn in de burgeroorlog, door te strijden tegen Assad. Dat is niet gelukt, want de wereld staat aan de kant van Assad, daar lijkt het in elk geval op."

Naschrift redactie:

Marouane B. gaf in het laatste gesprek op 8 september aan dat hij zich op dat moment met zo'n 20 andere Nederlanders begaf in het gebied rond Deir ez-Zor. Of dit klopt, is niet onafhankelijk te verifiëren door de redactie.

Uit de laatste cijfers van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid​ (van 1 november) blijkt dat er nog ongeveer 185 personen uit Nederland met jihadistische intenties in Syrië en Irak zijn. Hoeveel er bij IS zitten, is niet duidelijk. Het aantal gesneuvelde Nederlanders staat op zo'n 55. De NCTV gaat niet in op individuele gevallen die zich nog in het gebied bevinden, zoals mogelijk Marouane B. De Nederlandse regering heeft aangegeven zich niet actief in te zetten voor een terugkeer van de Nederlanders.

© Aangeboden door RTL NederlandBij welke groepering Marouane B. is of was aangesloten wilde hij zelf niet zeggen, maar er zijn sterke aanwijzingen (zoals IS-kleding die hij op foto's draagt) dat hij in elk geval bij IS heeft gezeten. In de laatste gesprekken ontkende hij op dat moment deel uit te maken van IS. In het gebied zijn meer groeperingen actief, waarvan sommige door Nederland als 'terroristisch' worden beschouwd. Het kan goed zijn dat Marouane B. is overgestapt van IS naar een andere groepering.

Door justitie in Nederland wordt Marouane B. verdacht van deelname aan een terroristische organisatie en medeplichtigheid aan het onthoofden van tegenstanders. Hoewel hij dat laatste stellig heeft ontkend, heeft hij wel raps uitgebracht met gewelddadige teksten zoals: 'Fuck je met mij, zal ik je hoofd eraf slachten, ik kom onverwacht als een fucking inbraak. We komen binnenvallen, het is een snelkraak. Je ziet me niet, als een geest in het donker.'

Op 30 januari 2018 staat de rechtszaak tegen hem en andere jihadisten gepland, maar zijn advocaat Barbara Klunder vindt het 'zeer slecht' en 'wrang' als de zaak doorgaat, omdat het lot van Marouane B. volstrekt onduidelijk is. "Het is vreselijk lastig om te achterhalen of hij nog leeft", zegt ze tegen RTL Nieuws. Ze gaat vragen om de rechtszaak uit te stellen, omdat haar cliënt heeft aangegeven dat hij erbij wil zijn.

Marouane B. schreef op 29 juni van dit jaar een brief aan de rechter waarin hij aangaf onschuldig te zijn. Hij sloot die brief af met: "Mocht ik overleden zijn, besef dan dat ik glimlachend sterf, want een glimlach om een nederlaag is een eindoverwinning."

In de weken na het gesprek met Marouane B. op 8 september is er een zware strijd geleverd rond Deir ez-Zor. De troepen van Assad kregen de hele stad begin november in handen. 

Van Marouane B. heeft niemand sinds 8 september meer iets gehoord.

© Aangeboden door RTL Nederland Aldin (rechts) met zijn vriend Marouanehttps://www.msn.com/nl-nl/nieuws/binnenland/als-je-beste-vriend-een-jihadist-wordt-ik-denk-dat-ie-zichzelf-heeft-opgeblazen/ar-BBFbqvB?li=AAazPsO&ocid=spartandhp